التهاب تیروئید؛ از انواع و دلایل تا درمان

تیروئیدیت به التهاب غده تیروئید گفته می شود. تیروئید غده کوچک و پروانه ای شکل است که در گردن قرار دارد. این غده دو هورمون تیروئید شامل تیروکسین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) را تولید می کند. عملکرد این هورمون ها تنظیم سوخت و ساز و دمای بدن است. با توجه به این که چه چیزی موجب التهاب در غده تیروئید شده است، مانند یک عفونت یا فرآیندی خودایمنی، انواع مختلفی از تیروئیدیت وجود دارند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "وری ول هلث"، علائم تیروئیدیت چه آنهایی که با کم‌کاری تیروئید و چه آنهایی که با پرکاری تیروئید مرتبط هستند، به طور معمول در چند مرحله شکل می گیرند. یک معاینه بالینی در کنار آزمایش های خون و تصویربرداری برای تشخیص تیروئیدیت نیاز هستند. درمان بر اساس نوع تیروئیدیت و علائمی که بیمار تجربه می کند، انتخاب خواهد شد.

انواع و دلایل تیروئیدیت

انواع تیروئیدیت را می توان بر اساس سبب شناسی زمینه ای (دلیل یا منشا) آنها دسته بندی کرد.

تیروئیدیت هاشیموتو

تیروئیدیت هاشیموتو که به نام بیماری هاشیموتو نیز شناخته می شود، به واسطه حمله سیستم ایمنی بدن فرد به غده تیروئید و در نهایت تخریب آن رخ می دهد. این بیماری خودایمنی مادام العمر موجب کم‌کاری دائمی تیروئید می شود.

تیروئیدیت هاشیموتو بین زنان، به ویژه آنهایی که در بازه سنی 30 تا 50 سال قرار دارند و در افرادی مبتلا به بیماری های خودایمنی دیگر مانند دیابت نوع 1 یا آرتریت روماتوئید شایع‌تر است.

تیروئیدیت تحت حاد

باور بر این است که تیروئیدیت تحت حاد به واسطه یک عفونت ویروسی شکل می گیرد. این شرایط در دو مرحله رخ می دهد که شامل یک مرحله پرکاری تیروئید و یک مرحله کم‌کاری تیروئید و به دنبال آن بهبودی است. مرحله پرکاری تیروئید موجب افزایش حساسیت به لمس غده تیروئید و بزرگ شدن غیرعادی آن (گواتر) می شود.

همانند تیروئیدیت هاشیموتو، این نوع از التهاب غده تیروئید بین زنان، به ویژه آنهایی که در بازه 30 تا 50 سال قرار دارند، شایع‌تر است.

تیروئیدیت پس از زایمان

تیروئیدیت پس از زایمان زمانی رخ می دهد که غده تیروئید پس از تولد نوزاد و سقط جنین عمدی یا غیر عمدی ملتهب می شود. این شرایط موجب پرکاری تیروئید، کم کاری تیروئید یا هر دو (یک مرحله به دنبال مرحله دیگر) به صورت موقتی می شود.

تیروئیدیت پس از زایمان به طور معمول بین زنان مبتلا به بیماری های خودایمنی دیگر شایع‌تر است. برخی زنان که تیروئیدیت پس از زایمان را تجربه می کنند با کم‌کاری تیورئید دائمی مواجه می شوند.

تیروئیدیت خاموش (بدون درد)

تیروئیدیت خاموش که به نام تیروئیدیت بدون درد نیز شناخته می شود موجب پرکاری خفیف و کوتاه مدت تیروئید می شود که گاهی اوقات با یک مرحله کم‌کاری تیروئید و سپس بهبودی دنبال می شود. در این نوع از تیروئیدیت، غده تیروئید اندازه عادی خود را حفظ کرده یا اندکی بزرگ می شود اما بیمار هیچ دردی را در گردن خود احساس نمی کند.

این شرایط اغلب به واسطه یک مساله خودایمنی شکل می گیرد به این معنی که حمله سیستم ایمنی بدن مقصر بروز التهاب است.

تیروئیدیت ناشی از دارو

برخی داروها می توانند موجب التهاب در غده تیروئید (بیشتر تیروئیدیت بدون درد) با اثرات متغیر بر عملکرد تیروئید شوند.

از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

اینترفرون آلفا: این دارو برای درمان برخی انواع سرطان مانند ملانومای بدخیم، و برخی عفونت های ویروسی مانند هیپاتیت C استفاده می شود.

آمیودارون: این دارو برای درمان بیماران مبتلا به انواع مختلف آریتمی قلب استفاده می شود.

لیتیوم: این دارو برای درمان اختلال دوقطبی و گاهی اوقات افسردگی تک قطبی استفاده می شود.

مهارکننده های تیروزین کیناز: این داروهای هدفمند برای درمان انواع مختلف سرطان مانند کارسینوم سلول کلیوی و سرطان مدولاری تیروئید استفاده می شوند.

داروهای مهارکننده وارسی ایمنی: این داروها مانند Yervoy (Ipilimumab) و Tecentriq (Atezolizumab) واکنش سیستم ایمنی در برابر سلول های سرطانی را تقویت می کنند.

تیروئیدیت در اثر تابش اشعه

تیروئیدیت در اثر تابش اشعه ممکن است طی روزهایی که بیمار رادیو ید درمانی برای بیماری گریوز (یک بیماری خودایمنی که موجب پرکاری تیروئید می شود) را دنبال می کند، رخ دهد.

این نوع از تیروئیدیت ممکن است موجب ناراحتی خفیف در گردن و گاهی اوقات بدتر شدن موقتی علائم پرکاری تیروئید شود.

تیروئیدیت عفونی حاد

تیروئیدیت عفونی حاد زمانی رخ می دهد که هر باکتری مانند استافیلوکوک یا استرپتوکوک غده تیروئید را آلوده می کند. به طور کلی، این یک نوع نادر از تیروئیدیت است و بیشتر بین کودکان شایع است.

عفونت ممکن است در نتیجه یک عفونت جریان خون، عفونت گردن یا پس از انجام آسپیراسیون با سوزن نازک (FNA) از یک گره تیروئید رخ دهد.

بیمار ظهور ناگهانی گردن درد در یک سمت، تب، لرز، و گرما، قرمزی و حساسیت به لمس در گردن را تجربه می کند. بلع نیز دردناک است. عملکرد تیروئید به طور معول عادی است، اگرچه پرکاری یا کم‌کاری تیروئید ممکن است رخ دهد.

تیروئیدیت عفونی مزمن

تیروئیدیت عفونی مزمن به طور معمول توسط یک قارچ ایجاد شده و احتمال وقوع آن در بیمارانی با سیستم ایمنی ضعیف بیشتر است. حساسیت به لمس غده تیروئید در این مورد نسبت به تیروئیدیت عفونی حاد کمتر است و در هر دو سمت گردن رخ می دهد. برخی بیماران مبتلا به این نوع از تیروئیدیت با کم‌کاری تیروئید مواجه می شوند.

علائم تیروئیدیت

علائم تیروئیدیت به این که سلول های تیروئید به واسطه التهاب زمینه ای با چه سرعتی آسیب دیده  و تخریب شده اند، بستگی دارد.

اگر سلول های تیروئید به آرامی از بین بروند، مانند تیروئیدیت هاشیموتو، سطوح هورمون تیروئید با گذشت زمان به تدریج کاهش می یابد. این به علائم کم‌کاری تیروئید مانند موارد زیر منجر می شود:

- خستگی

- افزایش وزن خفیف

- خشکی پوست

- کاهش تعریق

- یبوست

- عدم تحمل سرما

اگر تیروئیدیت موجب نابودی سریع سلول های تیروئید شود، هورمون های تیروئید به سرعت از غده تیروئید خارج شده و وارد جریان خون بیمار می شوند. این روند به نام تیروتوکسیکوز شناخته می شود و موجب علائم پرکاری تیروئید مانند موارد زیر می شود:

- افزایش تعریق

- عدم تحمل گرما

- اضطراب

- بی خوابی

- کاهش وزن حتی زمانی که میزان غذای مصرفی تغییری نکرده است

- ضربان سریع قلب

- دفع مدفوع مکرر

- خستگی و ضعف

تشخیص

تشخیص تیروئیدیت از طریق معاینه بالینی، آزمایش های خون و برخی آزمایش های تصویربرداری انجام می شود.

معاینه بالینی

افزون بر بررسی دقیق علائم بیمار، پزشک سابقه پزشکی وی مانند تجربه بارداری، عفونت ویروسی، یا سابقه بیماری خودایمنی را بررسی می کند. بررسی داروهایی که فرد مصرف می کند و سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری تیروئید و معاینه دقیق غده تیروئید نیز انجام خواهد شد.

آزمایش های خون

آزمایش های عملکرد تیروئید که شامل اندازه گیری هورمون محرک تیروئید (TSH)، تیروکسین (T4) و تری‌یدوتیرونین (T3) می شوند، تجویز خواهد شد. ممکن است بررسی پادتن های تیروئید برای تشخیص بیماری هاشیموتو تجویز شود. در صورت مشکوک بودن پزشک به تیروئیدیت تحت حاد، بررسی سرعت رسوب گلبول های قرمز (ESR) تجویز خواهد شد.

تصویربرداری

آزمایش های تصویربرداری - آزمایش جذب ید رادیواکتیو (RAIU) و سونوگرافی تیروئید - ممکن است برای تایید تشخیص برخی انواع تیروئیدیت و رد احتمالات دیگر مانند بیماری گریوز انجام شوند.

درمان

درمان تیروئیدیت به نوع آن و علائم موجود بستگی دارد.

برخی از داروهای رایج شامل موارد زیر می شوند:

مسدودکننده های بتا: یک داروی مسدود کننده بتا می تواند به تسکین علائم پرکاری تیروئید، مانند ضربان سریع قلب یا اضطراب کمک کند.

داروهای ضد التهاب: داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی و به ندرت یک کورتیکواستروئید (به عنوان مثال پردنیزون) می تواند برای تسکین درد و تورم مرتبط با تیروئیدیت تجویز شود.

جایگزینی هورمون تیروئید: لووتیروکسین، شکل مصنوعی از T4، برای درمان کم‌کاری تیروئید سمپتوماتیک ناشی از تیروئیدیت های تحت حاد، بدون درد، و پس از زایمان استفاده می شود. از آنجایی که مرحله کم‌کاری تیروئید به طور معمول موقتی است، در این شرایط، درمان به طور معمول برای حدود شش تا 12 ماه انجام می شود. تیروئیدیت هاشیموتو یک بیماری مزمن است، از این رو، نیازمند درمان مادام العمر با لووتیروکسین است.

داروهای ضد تیروئید: این داروها به طور کلی در مرحله پرکاری تیروئید تیروئیدیت استفاده نمی شوند - یک مورد استثنا در درمان برخی موارد تیروئیدیت ناشی از آمیودارون است.

----------------------------------------------------------------

بیشتر بخوانید: 

*دانستنی‌هایی درباره غده تیروئید

*تیروئید و 9 نشانه پنهان بروز مشکل در آن

*کافئین و ارتباط آن با مشکلات تیروئید

لینک کوتاه: asriran.com/003BhZ

منبع: عصر ایران

کلیدواژه: تیروئید تیروئیدیت التهاب تیروئید سلامت تیروئیدیت هاشیموتو کم کاری تیروئید پرکاری تیروئید کاری تیروئید استفاده می شود طور معمول غده تیروئید سیستم ایمنی برای درمان موارد زیر رخ می دهد بدون درد یک مرحله خواهد شد تحت حاد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۰۲۷۴۰۶۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کلمه «سرطان» از کجا آمده است؟/ چرا به سرطان «سرطان» می گویند؟

سرطان ساتیروس در ناحیه کشاله ران او بود و در آن زمان سرطان‌های پیشرفته در این قسمت از بدن غیرقابل جراحی تلقی می‌شدند و هیچ داروی به اندازه کافی قوی برای کاهش درد نیز وجود نداشت. بنابراین پزشکان نمی‌توانستند کاری انجام دهند. سرانجام سرطان در سن ۶۵ سالگی جان ساتیروس را گرفت.

سرطان در آن دوره به خوبی شناخته شده بود. متنی که در اواخر قرن پنجم یا اوایل قرن چهارم قبل از میلاد نوشته شده است به نام بیماری‌های زنان‌، چگونگی ایجاد سرطان سینه را توضیح می‌دهد بدین شرح که «توده‌های سخت تشکیل می‌شوند، از آن ها سرطان‌های پنهان ایجاد می‌شود، درد از سینه‌های بیماران به سمت گلو و اطراف شانه‌ها می‌رسد، چنین بیمارانی لاغر می‌شوند، تنفس کاهش می‌یابد و حس بویایی از بین می رود.»

همچنین دیگر آثار پزشکی این دوره انواع مختلفی از سرطان ها را توصیف می کنند. برای مثال زنی از شهر «آبدرا» در یونان بر اثر سرطان قفسه سینه درگذشت. مرد مبتلا به سرطان گلو پس از سوزاندن تومور توسط پزشکش، زنده ماند.

کلمه «سرطان» از کجا آمده است؟

به گزارش نشریه تخصصی «مدیکال اکسپرس»، کلمه سرطان از همین دوران می آید. در اواخر قرن پنجم و اوائل قرن چهارم قبل از میلاد، پزشکان از کلمه karkinos - کلمه یونانی باستان برای خرچنگ - برای توصیف تومورهای بدخیم استفاده می کردند. بعدها وقتی پزشکان لاتین زبان همان بیماری را توصیف کردند، از کلمه لاتین برای خرچنگ استفاده کردند یعنی «cancer» (کنسر). بنابراین، این نام برای این بیماری استفاده شد.

حتی در زمان های قدیم، مردم تعجب می کردند که چرا پزشکان این بیماری را به نام یک حیوان نام گذاری کرده اند. یک توضیح این بود که خرچنگ حیوانی تهاجمی است، همانطور که سرطان می تواند یک بیماری تهاجمی باشد. توضیح دیگر این بود که خرچنگ می تواند یک قسمت از بدن یک فرد را با چنگال هایش بگیرد و به سختی جدا شود، همانطور که برداشتن توده سرطانی پس از رشد دشوار است. برخی دیگر فکر می کردند که به دلیل ظاهر تومورهای سرطانی این نام برای آن انتخاب شده است.

پزشک جالینوس (۲۱۶-۱۲۹ پس از میلاد) سرطان سینه را در کار خود با نام روش پزشکی به گلوکون توصیف کرد و شکل تومور را با شکل خرچنگ مقایسه کرد:

«ما اغلب در سینه‌ها توموری دقیقاً شبیه به خرچنگ دیده‌ایم. همانطور که آن حیوان در دو طرف بدنش پا دارد، در این بیماری نیز رگ‌های متورم غیرطبیعی در دو طرف کشیده می‌شوند و شکلی مشابه به یک خرچنگ ایجاد می‌کنند.»

همه با هم موافق نبودند که چه چیزی موجب سرطان می‌شود

در دوره یونان و روم نظرات مختلفی در مورد دلیل بروز سرطان وجود داشت.

بر اساس یک نظریه پزشکی باستانی رایج، بدن دارای چهار نوع خلط (اخلاط چهارگانه) است: خون، صفرای زرد، بلغم و صفرای سیاه. این اخلاط چهارگانه باید در حالت تعادل باشد وگرنه انسان مریض می شود و اگر فردی از صفرای سیاه بیش از حد رنج می برد، تصور می شد که این وضعیت در نهایت منجر به سرطان می شود.

در همین حال، پزشکی به نام «اراسیستراتوس» که از حدود سال های ۳۱۵ تا ۲۴۰ قبل از میلاد می‌زیسته با این نظر مخالف بود. با این حال، تا آنجا که ما می دانیم، او توضیح دیگری ارائه نکرده است.

سرطان چگونه درمان می‌شد؟

سرطان از راه های مختلف درمان می‌شد. تصور می شد که سرطان را در مراحل اولیه می توان با استفاده از دارو درمان کرد.

اینها شامل داروهای مشتق شده از گیاهان، حیوانات و فلزات بوده است.

جالینوس ادعا کرد که با استفاده از این نوع داروها و پاکسازی مکرر بیماران خود با استفراغ یا تنقیه، گاهی اوقات در ناپدید شدن سرطان های نوظهور موفق بوده است. او گفت که همین درمان گاهی از ادامه رشد سرطان های پیشرفته تر جلوگیری می کرد. با این حال، او همچنین گفته است اگر این داروها مؤثر واقع نشوند، جراحی لازم است.

در آن دوران معمولاً از جراحی اجتناب می‌شد زیرا بیماران به دلیل از دست دادن خون در حین جراحی، جان خود را از دست می‌دادند. «لئونیداس» پزشکی که در قرن دوم و سوم پس از میلاد زندگی می کرد، روش خود را که شامل سوزاندن (سوختن) بود، این چنین توضیح می‌دهد:

«من معمولاً در مواردی عمل می‌کنم که تومورها به سمت قفسه سینه امتداد نمی‌یابند وقتی بیمار روی پشت خود قرار می‌گیرد، ناحیه سالم سینه در بالای تومور را برش می‌دهم و سپس برش را سوزانده تا زمانی که دلمه خون ایجاد شود و خونریزی قطع شود. سپس دوباره برش می زنم، همان طور که عمیقاً در سینه برش می زنم، ناحیه را مشخص می کنم و دوباره آن را می‌سوزانم.»

سرطان به طور کلی به عنوان یک بیماری صعب العلاج در نظر گرفته می شد و بنابراین ترس از آن وجود داشت. در آن زمان به دلیل محدودیت‌های بسیار در عرصه درمان، برخی از افراد مبتلا به سرطان حتی برای پایان دادن به زندگی با درد و رنج، خودکشی می‌کردند.

از گذشته به آینده

در بررسی پیشینه این بیماری ما با ابتلای ساتیروس، حکمرانِ قرن چهارم قبل از میلاد شروع کردیم. طی ۲۴۰۰ سال یا بیشتر از این زمان، دانش ما در مورد عوامل ایجاد سرطان، نحوه پیشگیری و درمان آن بسیار تغییر کرده است. همچنین می دانیم که بیش از ۲۰۰ نوع مختلف سرطان وجود دارد. سرطان‌های برخی از افراد به قدری موفقیت‌آمیز مدیریت می‌شوند که به زندگی طولانی ادامه می‌دهند.

با این حال هنوز هیچ درمان عمومی برای سرطان وجود ندارد، بیماری‌ای که از هر پنج نفر یک نفر در طول زندگی خود به آن مبتلا می شود. تنها در سال ۲۰۲۲، حدود ۲۰ میلیون مورد جدید ابتلا به سرطان و ۹.۷ میلیون مرگ ناشی از آن در سراسر جهان گزارش شده است. واضح است که در مورد درمان و تشخیص این بیماری هنوز راه درازی در پیش داریم.

تخمین‌ها نشان می‌دهد از هر پنج مرد یا زن، یک نفر در طول زندگی به سرطان مبتلا می‌شود و از هر ۹ مرد، یک نفر و از هر ۱۲ زن، یک نفر بر اثر سرطان می‌میرند.

در سال ۲۰۲۲، سرطان ریه شایع ترین سرطان تشخیص داده شده بود که مسئول نزدیک به ۲.۵ میلیون مورد جدید ابتلا (۱۲.۴ درصد سرطان ها در سراسر جهان) بود و پس از آن سرطان های سینه، کولورکتوم، پروستات و معده قرار داشتند.

همچنین سرطان ریه با حدود ۱.۸ میلیون مرگ (۱۸.۷ درصد) و پس از آن سرطان های روده بزرگ، کبد، سینه و معده بیشترین تلفات را داشته‌اند.

در زنان و مردان، شایع ترین سرطان ها سرطان سینه و ریه (هم برای موارد ابتلا و هم برای تلفات) بوده است. همچنین در سراسر مناطق جهان، نرخ بروز از چهار برابر تا پنج برابر برای مردان و زنان متفاوت است.

این مقاله از The Conversation تحت مجوز Creative Commons بازنشر شده است.

منبع: خبرگزاری ایسنا